در پاسخ به سؤال مدیریت سرمایه چیست می‌توان گفت: مدیریت سرمایه یعنی تلاش برای بقای سرمایه و حتی کسب سود و افزایش سرمایه. با این حساب هر فردی که به دنبال حفظ و رشد دارایی خود است باید با مفهوم مدیریت سرمایه گذاری یا دارایی آشنا باشد.
این مفهوم آنقدر مهم است که حتی می‌توان از آن به عنوان رکن اصلی یک سرمایه گذاری موفق یاد کرد. فردی را تصور کنید که وارد بازار بورس شده و همان ماه اول با ضرر شدیدی روبرو می‌شود. حال به نظر شما چه چیزی عامل شکست این فرد بوده است؟ بازار بورس؟ عوامل بیرونی؟
این موارد می‌توانند درست باشند و حتی عوامل بیشتری ممکن است باعث متضرر شدن این شخص باشد، اما قبل از بررسی این عوامل باید بررسی کرد که مدیریت سرمایه و سرمایه گذاری این شخص به چه صورتی بوده است. مدیریت سرمایه اصلی‌ترین عامل شکست‌ها و موفقیت‌ها در سرمایه گذاری است.
در این مطلب از بلاگ داراتو مفهوم مدیریت دارایی و ارکان اصلی آن را بررسی کردیم. همچنین در ادامه با معرفی استراتژی‌های مربوط به اداره سرمایه و بررسی رابطه ریسک با این مفهوم تلاش کردیم تا نحوه مدیریت سرمایه را آموزش بدهیم. در ادامه همراه ما باشید تا ببینید چطور می‌توان با رعایت برخی نکات از سرمایه محافظت کرد و حتی باعث رشد آن شد.
فهرست موضوعات مقاله
مدیریت سرمایه چیست
مقصود کلی از مدیریت سرمایه یعنی مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها برای رسیدن به اهداف سرمایه گذاران. هدف اصلی سرمایه گذار در وهله اول بقای سرمایه و در ادامه دریافت سود و افزایش سرمایه است. با مدیریت سرمایه می‌توان ارزش سرمایه را حفظ کرد و حتی باعث رشد آن شد.
نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشیم این است که مدیریت دارایی‌ها امری شخصی به حساب می‌آید و به همین دلیل برای هر فرد ممکن است متفاوت و منحصر به فرد باشد. همه انسان‌ها در زندگی روزمره خود به نحوی با این امر درگیر می‌شوند و اگر نتوانند مدیریت خوبی روی سرمایه‌های خود داشته باشند، ممکن است در فعالیت‌های اقتصادی و حتی در زندگی روزمره آسیب‌های جبران ناپذیری ببینند.
مدیریت سرمایه گذاری به افراد جامعه کمک می‌کند تا با یادگیری بودجه بندی، انواع سرمایه گذاری، نحوه خرج کردن و نظارت بر خرج‌ها سرمایه‌های خود را مدیریت کنند. در دنیای سرمایه گذاری اهمیت مدیریت دارایی فراتر از زندگی روزمره است. به طوری که در بازارهای مختلف می‌توان با قطعیت گفت که داشتن یا نداشتن مدیریت سرمایه، شکست یا موفقیت سرمایه گذار را تعیین می‌کند.
مدیریت سرمایه گذاری در همه بازارها ضروری است. اما به طور خاص از این علم در بورس اوراق بهادار، سهام، املاک و مستغلات و از همه مهمتر صندوق‌های سرمایه گذاری بیشترین استفاده می‌شود.
اهمیت مدیریت سرمایه
وقتی قرار است در یک حوزه سرمایه گذاری چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر مستقیم وارد شوید، باید با مفهوم مدیریت دارایی آشنا باشید. این موضوع آنقدر مهم است که می‌تواند ضامن بقای سرمایه گذار در بازارهای مختلف و رشد سرمایه او باشد.
از طرفی با دانش مدیریت سرمایه، می‌توانید برای هر سرمایه گذاری طرح و نقشه کلی داشته باشید. در این حالت استراتژی درآمدزایی خود را می‌شناسید و می‌دانید که قرار است در کجا و چطور و حتی چه زمانی سرمایه‌های خود را قرار دهید.
نتیجه این برنامه ریزی آرامش روانی شما و کاهش بار استرس در فعالیت سرمایه گذاری است، که بیشترین فشار روانی را روی افراد دارد. با دانش مدیریت مالی، امنیت سرمایه گذاری شما بیشتر می‌شود و احتمال افزایش دارایی شما بالا می‌رود. اما مفهوم دیگری که در اینجا باید به آن توجه داشته باشید مفهوم ریسک است که ارتباط بسیاری با افزایش دارایی شما و مدیریت سرمایه دارد.
ارتباط ریسک و مدیریت سرمایه
مدیریت ریسک از ارکان اصلی مدیریت سرمایه گذاری است؛ به طوری که گاهی به جای مدیریت سرمایه از مفهوم مدیریت ریسک هم استفاده می‌شود. در واقع در هر استراتژی مدیریت سرمایه گذاری باید به نقش ریسک و کنترل آن توجه شود. به همین منظور در استراتژی مدیریت سرمایه میزان ریسک و بازدهی مورد انتظار تخمین زده می‌شود تا سرمایه گذار کمتر دچار ضرر شود.
میزان ریسک افراد در سرمایه گذاری را می‌توان از طریق آزمون ریسک سنجی بررسی کرد. با استفاده از این آزمون می‌توان متوجه شد که هر سرمایه گذار بهتر است در کدام بازار و به چه صورتی سرمایه گذاری خود را آغاز کند. از طرفی همانطور که می‌دانید میزان ریسک و سود و ضرر رابطه‌ای مستقیم با یکدیگر دارند، یعنی با بالا رفتن ریسک سرمایه گذاری ممکن است احتمال ضرر و سوددهی هم بالا برود.
مدیریت درست و مناسب سرمایه کمک می‌کند تا بین میزان ریسک و میزان سود و ضرر تعادل ایجاد شود و سرمایه گذاران دچار ضررهای جبران ناپذیر نشوند و از طرفی سود بیشتری کسب کنند.
استراتژی های مدیریت سرمایه
مدیریت سرمایه به معنای واقعی کلمه یعنی داشتن استراتژی برای سرمایه گذاری. به طور کلی از طریق سه استراتژی محتاطانه، تهاجمی و پوششی می‌توان دارایی‌ها را مدیریت کرد. هر کدام از این استراتژی‌ها متناسب با روحیات و میزان ریسک پذیری سرمایه گذاران مختلف طراحی شده‌اند. در ادامه به معرفی این سه استراتژی پرداخته‌ایم.
استراتژی محتاطانه
در این استراتژی، سرمایه گذار با انتخاب سود کمتر حفظ اصل دارایی و امنیت سرمایه خود را تضمین می‌کند. هیجانات بازار تاثیری روی این مدل سرمایه گذاری ندارند و برای کسب بازدهی بیشتر باید به آن دید بلند مدت داشت. قرار دادن پول در صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت می‌تواند نوعی از این استراتژی باشد.
استراتژی تهاجمی (هجومی)
در استراتژی هجومی اولین و مهمترین هدف کسب سود بیشتر است. این روش ریسک بسیار زیادی دارد و مناسب افراد پرریسک است. با اینکه هدف از این استراتژی کسب سود بیشتر است، اما با بالا رفتن ریسک ممکن است احتمال ضرر هم بیشتر شود. سرمایه گذاری در صندوق‌های سهامی و ورود مستقیم به بازار سهام از انواع این استراتژی است.
استراتژی پوششی
فاصله مابین استراتژی تهاجمی و محتاطانه، استراتژی پوششی است. این مدل استراتژی تنوع گسترده‌ای دارد و نمی‌توان تعریف دقیقی برای آن ارائه کرد. در این روش استراتژی‌های مختلفی به کار می‌رود تا میزان ریسک و بازده کنترل شود و سرمایه گذاری در بلند مدت و کوتاه مدت، کمتر دچار ضرر شود.
ارکان مدیریت سرمایه
همانطور که گفتیم مدیریت مالی یا مدیریت سرمایه برای هر شخص ممکن است متفاوت باشد و به همین دلیل برای آن نمی‌توان قوانین مشخص و ثابتی تعیین کرد. اما اصولی وجود دارند که با رعایت آن‌ها می‌توان مدیریت را به شکل بهتری انجام داد. به طور کلی پنج اصل و رکن برای مدیریت دارایی در نظر گرفته می‌شود. این ارکان شامل مدیریت ریسک، بازده، بررسی حجم معاملات، نسبت بازده به ریسک و نسبت افت سرمایه می‌شوند. در ادامه هر کدام از این موارد را به صورت کامل بررسی کردیم.
ریسک
پیش‌تر توضیح دادیم که مدیریت ریسک از ارکان اصلی مدیریت سرمایه است و حتی گاهی این دو عنوان را به جای یکدیگر استفاده می‌کنند. ریسک به بیان ساده یعنی در نظر گرفتن احتمال ضرر در سرمایه گذاری. هر معامله‌گری خوب می‌داند که ریسک پای ثابت معامله است و نمی‌توان هیچ مدل سرمایه گذاری را بدون آن در نظر گرفت. در واقع در هر مدل داد و ستدی عامل ریسک در مقیاس‌های متفاوت دخیل است.
معامله گران حرفه‌ای قبل از ورود به معامله میزان ریسک را اندازه گیری می‌کنند و می‌توان گفت این کار اولین گام مدیریت سرمایه است. در این گام مشخص می‌شود که در سرمایه گذاری چند درصد ضرر احتمالی وجود دارد و در چه بازه زمانی می‌توان به سود احتمالی دست یافت.
سنجش ریسک نیازمند تجربه بالا و دانش و مهارت‌های بسیاری است. اما یک راه ساده‌تر شرکت در آزمون ریسک سنجی است. به همین دلیل در داراتو بخشی به عنوان آزمون ریسک سنجی وجود دارد که به معامله گران این امکان را می‌دهد تا قبل از قرار دادن سرمایه در صندوق‌های سرمایه گذاری با شرکت در این آزمون ریسک آن را بسنجند و از این طریق سرمایه خود را مدیریت کنند.
بازده
رکن بعدی مدیریت سرمایه «بازده» است؛ یعنی بدون در نظر گرفتن بازدهی نمی‌توان مدیریت خوبی روی سرمایه‌ها داشت. می‌توان بازده را سود کسب شده از سرمایه گذاری نامید. مقدار بازدهی سرمایه با درصد نمایش داده می‌شود و به طور خاص در بازار سهام با بالا بردن قیمت سهم و سود نقدی آن به دست می‌آید.
برای تعریف دقیق‌تر بازده پیشنهاد می‌کنیم مطلب بازده سرمایه گذاری (ROI) چیست را بخوانید.
برای مدیریت دارایی همانند محاسبه ریسک، باید قبل از شروع سرمایه گذاری و معامله مقدار بازدهی مورد انتظار تعیین شود. با محاسبه مقدار بازدهی و ریسک می‌توان نقاط خروج و ورود به سرمایه گذاری را به دست آورد.
دستیابی به بازدهی مطلوب تا حدی زیادی به عواملی مثل دیدگاه سرمایه گذاری، هزینه‌های معاملات، ماهیت دارایی، میزان ریسک، نرخ بهره و درصد تورم ارتباط دارد. همه این موارد را می‌توان در یک عبارت خلاصه کرد: مدیریت سرمایه. از طریق مدیریت سرمایه می‌توان از لحظه شروع تا پایان سرمایه گذاری به بازدهی مطلوب دست پیدا کرد.
حجم معاملات
بعد از پیش بینی بازده و ریسک معامله، حال برای بالا بردن کیفیت مدیریت دارایی باید حجم معاملات را مشخص کرد. حجم معامله به تعداد واحدهای دارایی گفته می‌شود که سرمایه گذار در بازار می‌خرد. هر واحد در هر بازار متفاوت است، مثلا در بازار بورس اوراق بهادار، منظور از واحد همان اوراق و برگه هر سهم است.
سرمایه گذار برای یک سرمایه گذاری موفق باید قبل از هر معامله حجم بهینه معاملات را متناسب با سطح ریسک تعیین کند. افرادی که تجربه کمتری در بازار دارند، یا با بازارهای مختلف آشنایی ندارند، حجم معامله را در نظر نمی‌گیرند و ممکن است تمامی سرمایه خود را وارد یک سرمایه گذاری کنند. در این صورت احتمال ضرردهی خیلی بیشتر از سودآوری می‌شود.
درصورت مدیریت کردن سرمایه با وارد کردن بخشی از دارایی در بازار، ریسک از دست دادن کل دارایی کم می‌شود. البته افراد حرفه‌ای می‌توانند با بررسی میزان ریسک، بازدهی و مدیریت دقیق به خوبی حجم معامله را مشخص کنند و در کنار کم کردن ضرر و ریسک به بازدهی بالایی دست پیدا کنند.
نسبت بازده به ریسک
رکن اساسی بعدی مدیریت دارایی رکن نسبت پاداش به ریسک یا ریسک به ریوارد است. با این نسبت می‌توان ارزشمند بودن یا نبودن سرمایه گذاری را بررسی کرد. هر سرمایه گذار حرفه‌ای باید قبل از ورود به هر نوع بازاری و شروع معامله این نسبت را بررسی و ارزیابی کند.
مقدار نسبت پاداش به ریسک از طریق تقسیم «بازده معامله» بر «ریسک یا ضرر معامله» به دست می‌آید. عدد به دست آمده می‌تواند حداقل 1 یا 2 باشد. اگر عدد 1 به دست آمد یعنی معامله شما نه سود دارد و نه ضرر و اگر عدد بالاتر باشد، یعنی معامله شما بازدهی بالایی خواهد داشت. در صورتی هم که عدد به دست آمده پایین‌تر از عدد 1 باشد یعنی معامله شما سودآور نیست و نباید آن را انجام دهید.
از طریق این محاسبات می‌توان تعیین کرد که کدام سرمایه گذاری ارزشمند است و احتمال ضرر آن پایین‌تر است. این مقدار به طور کلی به شما نشان خواهد داد که نسبت احتمال از دست رفتن سرمایه شما به احتمال بازدهی آن چقدر است.
نسبت افت سرمایه
سرمایه گذاری فقط کسب سود و درآمد نیست و بسیاری از اوقات با افت سرمایه روبرو خواهید شد. اما اگر حرفه‌ای باشید و مدیریت سرمایه به درستی انجام شده باشد، افت سرمایه کمتر اتفاق خواهد افتاد.
مقدار نسبت افت سرمایه یا drawdawn که به صورت تخصصی در بازارهای مالی DD خوانده می‌شود، با محاسبه اختلاف میان «سطح قبلی سرمایه» یعنی سرمایه پیش از ضرر با «سطح فعلی سرمایه» یعنی سرمایه پس از ضرر بدست می‌آید. این نسبت میزان کاهش قیمت دارایی در دوره‌ای خاص برای سرمایه گذاری، حساب معاملاتی یا صندوق را نشان می‌دهد. مقدار بدست آمده به صورت درصدی نشان داده می‌شود.
بایدها و نبایدهای مدیریت سرمایه
- باید در سرمایه گذاری استراتژی معاملاتی داشته باشید.
- اولین و اصلی‌ترین هدف مدیریت سرمایه، بقای دارایی و سرمایه است. افزایش سرمایه اولویت بعدی است.
- ریسک معامله و بازده مورد انتظار را قبل از معامله تعیین کنید.
- مقدار ریسک تعیین شده شما برای سرمایه گذاری نباید بیشتر از 3 درصد باشد.
- نسبت بازده به ریسک نباید کمتر از یک باشد و اگر وارد معامله‌ای با نسبت بازده کمتر از یک شوید فردی جسور و با ریسک بالا در معامله نیستید. فردی با مدیریت ضعیف سرمایه به حساب می‌آیید.
- در انجام معاملات مختلف به صورت همزمان، میزان ریسک قابل تحمل باید بین موقعیت‌های معاملاتی پخش شود.
- نسبت به میزان ریسک خود در معاملات مختلف شرکت کنید. هر چه بازده بیشتر ریسک هم بیشتر می‌شود، یعنی احتمال ضرر هم بالا می‌رود.
- آستانه تحمل افت سرمایه را مشخص کنید تا در زمان ضرر، کل سرمایه خود را از دست ندهید. به اصطلاح نقطه خروج از معامله را از قبل باید مشخص کنید.
عوامل تاثیرگذار در مدیریت سرمایه
عوامل خاصی بر مدیریت سرمایه و کاهش ریسک سرمایه گذاری تاثیر گذارند. شناخت بازار، اجتناب از هیجان، تعیین حد سود و زیان و پیروی از یک سیستم معاملاتی مشخص از جمله این عوامل هستند. در ادامه به بررسی این عوامل می‌پردازیم:
شناخت بازار
برای ورود به هر معامله‌ای باید بازار مرتبط با آن معامله را به خوبی بشناسید. در واقع بدون شناخت بازار مورد نظر مدیریت سرمایه بسیار سخت و حتی ناممکن است. برای مثال بازار سرمایه یا بورس یک بازار بسیار پیچیده و تخصصی است. در نتیجه هر فردی که بخواهد سرمایه گذاری در بورس را تجربه کند، ابتدا باید اصول پایه و روش‌های تحلیل آن را به خوبی فرا بگیرد.
سیستم معاملاتی خودتان را داشته باشید
با کسب تجربه در بازارهای مختلف و یادگیری اصول سرمایه گذاری می‌توانید سیستم معاملاتی مختص به خودتان را پیدا کنید. بهتر است در هنگام معاملات از میان انواع روش‌های معاملاتی و اطلاعاتی که شما را بمباران می‌کنند، روشی اختصاصی برای خودتان پیدا کنید و طبق آن روش و قاعده در بازار سرمایه پیشروی کنید.
حد سود و زیان را برای خود مشخص کنید
میزان سود و زیان در سرمایه گذاری‌های مختلف غیر قابل تشخیص است، اما می‌توان برای آن حد و حدودی مشخص کرد. با توجه به دانشی که از بازار مورد نظر خود کسب کرده‌ای و استفاده از تجارب دیگران و بررسی اطلاعات موجود می‌توانید بازه مناسبی برای بازدهی سرمایه گذاری خود تعیین کنید. همچنین میزان حدودی ضرر هم به شما کمک می‌کند تا در صورت در خطر قرار گرفتن سرمایه بتوانید قبل از بیشتر شدن ضرر احتمالی از سرمایه گذاری مورد نظر خارج شوید.
هنگام مدیریت سرمایه از تصمیم‌های احساسی اجتناب کنید
احساسات هیچ جایگاهی در سرمایه گذاری ندارند. پس با این حساب در هر بازاری تصمیم احساسی نگیرید و احساسی عمل نکنید. مثلا ممکن است فردی فکر کند که شانس خوبی دارد و با این روش کلی سهم اشتباه بخرد. نتیجه چنین کاری قطعا معلوم است: ضرر واز دست دادن کل سرمایه.
سبد سرمایه‌گذاری خود را متنوع کنید
یک پیشنهاد عالی برای افرادی که می‌خواهند سرمایه گذاری کم خطر داشته باشند، تنوع ایجاد کردن در سبد سرمایه گذاری است. بهتر است در بازارهای مختلف و به خصوص در بازار بورس همه دارایی خود را روی یک سهم قرار ندهید. این کار باعث می‌شود که هنگام ضرر کردن یک سهم، کل سرمایه شما از بین نرود و بتوانید سرمایه خود را مدیریت کنید.
مدیریت سرمایه در داراتو
مدیریت سرمایه کاری تخصصی است، که علاوه بر کسب دانش نیازمند تجربه بالاست. یعنی فقط با کسب دانش و مهارت به دست نمی‌آید و شما باید سال‌ها در بازارهای مختلف تجربه داشته باشید تا به یک مدیریت قوی برسید. به همین دلیل هر فردی نمی‌تواند سرمایه خود را به خوبی مدیریت کند و نیاز به یک مشاور و راهنمای متخصص دارد.
مدیریت سرمایه در داراتو به همین شکل انجام می‌شود. داراتو زیر نظر کارگزاری آگاه از افرادی با تجربه در زمینه سرمایه گذاری تشکیل شده است که به شما کمک می‌کنند سرمایه خود را در سبدهای سرمایه گذاری مختلف و صندوق‌های سرمایه گذاری بورسی مدیریت کنید.
مدیریت سرمایه در داراتو با آزمون ریسک سنجی شروع می‌شود و در ادامه براساس سطح ریسک شما سبد سرمایه گذاری مناسب به صورت صندوق سرمایه گذاری ارائه می‌شود. برای آشنایی بیشتر با نحوه مدیریت سرمایه در داراتو پیشنهاد می‌کنیم وارد صفحه طرح‌های سرمایه گذاری داراتو شوید.