صندوق یا خرید مستقیم سهام – کدام به صرفه تر است؟

صندوق سهامی یا خرید مستقیم سهام ؛ شما کدام یک را انتخاب می‌کنید؟ خطر اسپویل!!! احتمالا هر دو را!

خرید مستقیم سهام مثل سفر با ماشین شخصی و خرید صندوق سهامی مثل سفر با هواپیماست! حتما می‌گویید که این‌ها چه ربطی با صندوق و سرمایه گذاری دارند! در خرید مستقیم سهام همه چیز به مهارت و تخصص شما ربط دارد و البته خطر تصادف و از دست دادن کل سرمایه هم زیاد است. در مقابل با خرید صندوق هدایت مسیر سرمایه گذاری با مدیریت صندوق یا همان خلبان هواپیماست.

با این حساب می‌توان گفت که خرید صندوق مزایای بیشتری نسبت به خرید مستقیم سهام دارد، اما چرا معتقدیم که هر دو روش خرید صندوق و خرید مستقیم سهام می‌تواند مناسب باشد؟ به دلایلی که در ادامه خواهیم گفت و همچنین استراتژی را با شما در میان خواهیم گذاشت که با استفاده از آن می‌توان مشخص کرد کی زمان خرید صندوق است و کی زمان خرید مستقیم سهام. در ادامه با این مقایسه با ما همراه باشید.

خرید مستقیم سهام یعنی تخم مرغ هایت را در یک سبد بگذار

به احتمال زیاد مثل معروف انگلیسی «همه تخم مرغ‌هایت را در یک سبد نگذار» را شنیده‌اید. این مثل در دنیای خرید سهام و بازار بورس بیشترین کاربرد را دارد. بررسی رفتار تازه واردهای دنیای بورس نشان می‌دهد که این افراد بیشتر به دنبال خرید سهام شرکت‌های خوش اقبال‌اند و به همین دلیل کل سرمایه خود را به خرید سهام یک یا دو شرکت اختصاص می‌دهند. این کار اشتباه به معنای واقعی کلمه یعنی همه تخم مرغ‌ها را در یک سبد گذاشتن.

از طرفی دیگر افراد حرفه‌ای که دانش و زمان کافی دارند هم در دوران متلاطم بورس فقط با یک گزینه روبرو هستند؛ خریدن سهام و راه دیگری پیش روی آن‌ها نیست. به همین دلیل سرمایه گذاری به صورت مستقیم در بورس شبیه این است که تخم مرغ‌ها یا دارایی‌هایتان را فقط در یک سبد بگذارید.

صندوق سهامی یعنی تخم مرغ هایت را در یک سبد نگذار

یکی از دلایل ایجاد صندوق‌ها، در اینجا صندوق سهامی، عمل به مثل زیرکانه تخم مرغ و سبد انگلیسی‌هاست. این صندوق‌ها از دارایی‌های متنوعی تشکیل شده‌اند و با توجه به این تنوع، وقتی بازار منفی است، مدیریت صندوق می‌تواند طوری عمل کند که ضرر کمتری به سرمایه گذاران وارد شود. چون دارایی این صندوق‌ها شامل اوراق صدها و هزاران شرکت می‌تواند باشد.

این موضوع را می‌توان در تنوع دارایی‌های موجود در صندوق سهامی هستی بخش آگاه مشاهده کرد؛ صندوقی که در ابزار مدیریت دارایی سایت داراتو به عنوان صندوق پیشنهادی برای سرمایه گذاری به سرمایه گذاران معرفی می‌شود.

تنوع دارایی‌ها در صندوق هستی بخش آگاه را می‌توانید در نمودار زیر ببینید:

همانطور که مشاهده می‌کنیم صندوق سهامی هستی بخش آگاه با نماد آگاس از صنایع بسیاری شامل صنایع شیمیایی، فلزات، دارویی، نفتی و هسته‌ای و اوراق درآمد ثابت بانکی تشکیل شده است. جالب است بدانید که همین ترکیب در سیستم مدیریت دارایی داراتو زیر نظر کارگزاری آگاه در فواصل زمانی مختلف ماهانه و سالانه تغییر می‌کند و همواره ترکیبی متعادل با ریسک پایین‌تر و بازدهی بهتر به کاربر پیشنهاد می‌شود.

ترکیب دارایی هم در صندوق‌های سهامی طوری در نظر گرفته می‌شود که ریسک سرمایه گذاری را نسبت به خرید مستقیم سهام کم می‌کند. برای مثال ترکیب دارایی‌های آگاس را در تصویر زیر ببینید.

همانطور که مشاهده می‌کنید ترکیب دارایی‌ها به گونه‌ای است که مواردی مثل سپرده بانکی، پنج سهم با بیشترین وزن و وجه نقد در دوران رکود بازار از ضرر بیشتر صندوق جلوگیری کند.

صندوق سبدی از بی شمار تخم مرغ

نمودارهای بالا نشان می‌دهند که تعداد تخم مرغ‌های شما در صندوق فراتر از تصور است. از طرفی مدیریت با تجربه و حرفه‌ای صندوق فرصت درخشانی است برای آن دسته از افرادی که تازه به بورس وارد شده‌اند یا حتی علاقه‌ای به یادگیری مباحث مالی ندارند. همچنین برای افرادی که خودشان مشغله‌های زیادی دارند و نمی‌توانند برای تجارت در بورس وقت زیادی بگذارند، صندوق می‌تواند بسیار یاری گر باشد.

همانطور که گفتیم مفهوم دیگری که می‌تواند مثال روشنی از ضرب المثل انگلیسی تخم مرغ و سبد باشد، مفهوم مدیریت دارایی است. مدیریت دارایی به خصوص در بحث صندوق‌ها که یکی از اصلی‌ترین خدمات داراتو است، به مشتری کمک می‌کند تا همواره دارایی خود را به روز کند و در روزهای متلاطم بازار دچار ضرر نشود.

نقش مدیریت در روزهای متلاطم و منفی بازار بیشتر مشاهده می‌شود. وقتی برای مثال در صندوق سهامی، بازار منفی می‌شود، مدیریت با تغییر ترکیب سهام شرکت‌ها به اصطلاح دارایی صندوق را بالانس یا متعادل می‌کند. این کار باعث می‌شود تا ریسک ضرر سرمایه گذار حتی در بازارهای منفی کمتر از حالت خرید مستقیم سهام از بازار بورس باشد.

در این روش سرمایه گذار با هر مبلغی که بخواهد(حداقل 550 هزار تومان) می‌تواند براساس سطح ریسک خود ترکیبی از دارایی‌های مختلف مثل صندوق طلا، سهامی یا درآمد ثابت را در سبد خود قرار دهد. مدیریت اختصاصی دارایی داراتو که زیر نظر کارگزاری آگاه انجام می‌شود در این حالت به سرمایه گذار براساس سطح ریسک و شخصیت مالی او پیشنهاداتی ارائه می‌دهد. پیشنهاد می‌کنیم برای درک بهتر این خدمات، صفحه طرح‌های سرمایه گذاری داراتو را ببینید.

شروع سرمایه گذاری در داراتو

مقایسه صندوق سهامی و خرید مستقیم سهام

در بخش‌های قبلی تا حدودی از مزایای صندوق سهامی و برتری آن نسبت به خرید مستقیم سهام گفتیم، اما مزایای این دسته از صندوق‌ها تنها به موارد گفته شده ختم نمی‌شود. در ادامه موارد بیشتری را بررسی خواهیم کرد.

ریسک خرید صندوق سهامی یا خرید مستقیم سهام

سرمایه گذاری در خرید و فروش سهام روش بسیار پر ریسکی است، اما در صندوق‌های سهامی این ریسک تا حدی کاهش پیدا می‌کند. صندوق سهامی ممکن است از صدها سهم مختلف تشکیل شده باشد. مدیریت با تجربه صندوق ترکیب سهام این صندوق‌ها را طوری تنظیم می‌کند که بتوانند در مواقع بحران و بازارهای منفی یکدیگر را متعادل کنند.

به همین دلیل میزان ضرر در صندوق‌ها نسبت به خرید مستقیم سهام خیلی کمتر است. از طرفی در خرید مستقیم سهام شما باید آنقدر دانش و زمان داشته باشید که بتوانید سهام شرکت‌های پر بازده را خریداری کنید و طوری صندوق را مدیریت کنید که دچار ضرر نشوید.

دانش و وقت کمتر

همانطور که بارها در همین مطلب و مطالب دیگر بلاگ داراتو گفتیم، سرمایه گذاری در هر حوزه‌ای و به خصوص بازار بورس و سهام نیاز به اطلاعات بسیار زیادی دارد. شما برای موفقیت در این بازار باید وقت زیاد و دانش بسیاری داشته باشید. در این روش باید دست کم شیوه‌های تحلیلی مثل تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی، ترکیب بندی دارایی سبد، مدیریت سرمایه و مشخص کردن حد سود و زیان، مدیریت ریسک و موارد دیگری از این دست را بلد باشید.

یادگیری این موارد نیازمند وقت زیادی است و از طرفی در صورتی که همه این موارد یا بخشی از آن‌ها را هم بلد باشید باید برای رصد بازار و بررسی اطلاعات سهام شرکت‌ها وقت زیادی داشته باشید. در صورتی که صندوق تحت مدیریت سازمان یا افرادی با تجربه و حرفه‌ای است و بدون گرفتن وقت از شما دارایی شما را مدیریت می‌شود.

شفافیت بالا

شاید برخی از افرادی که نسبت به صندوق زاویه دارند، فکر کنند دارایی افراد در صندوق نزد مدیریت صندوق است و افراد دسترسی کافی به وضعیت صندوق ندارند. به طور کلی عده‌ای معتقدند صندوق‌ها شفافیت ندارند. در حالی که این صندوق‌ها کاملا تحت قوانین و ضوابط سازمان بورس مدیریت می‌شوند. همچنین سیستم نظارتی به صورت مداوم صندوق‌ها را بررسی می‌کند تا نواقص آن‌ها بر طرف شود.

سایت‌هایی مثل fipiran.ir هم به صورت روزانه و کاملا به روز اطلاعات صندوق‌ها را منتشر می‌کنند و با استفاده از آن‌ها می‌توان اصالت صندوق، مدیریت آن و اطلاعات خوبی از سابقه و عملکرد صندوق‌ها را بدست آورد.

مدیریت با تجربه

مدیریت صندوق‌ها معمولا افراد با تجربه و حرفه‌ای هستند. مدیریت تخصصی باعث شده تا ریسک سرمایه گذاری در صندوق نسبت به سرمایه گذاری مستقیم در بورس کمتر شود. این موضوع باعث شده است تا سرمایه گذاری در صندوق یکی از مطمئن‌ترین روش‌های سرمایه گذاری باشد. برای درک بهتر این موضوع پیشنهاد می‌کنیم مطلب آیا صندوق‌های سرمایه‌گذاری مطمئن هستند را بخوانید. در این مطلب عوامل مختلف اطمینان بخش این ابزارهای نوین مالی را به طور کامل معرفی کردیم.

نقدشوندگی سریع

در دنیای سرمایه گذاران حرفه‌ای «نقد شوندگی» اهمیت بسیار بالایی دارد. این عامل حتی باعث می‌شود تا خیلی از گزینه‌های سرمایه گذاری به ظاهر سودآور کنار گذاشته شوند. ماندن در صف فروش و روی دست ماندن کلی سهام در حال سقوط از آن اتفاقات تلخی است که قطعا همه سرمایه گذاران در بازار سرمایه با آن روبرو شده‌اند.

در این حالت صفی طولانی از فروشندگان ایجاد می‌شود و شاید گاهی تا هفته‌ها باید انتظار کشید تا سهم‌ها فروخته شوند. واحدهای صندوق‌های سرمایه گذاری معمولا سریع‌تر از سهام نقد می‌شوند. در بسیاری از مواقع پس از فروش واحدهای این صندوق‌ها، پول شما پس از دو تا سه روز واریز خواهد شد. برخی از صندوق‌ها هم ممکن است ضامن نقد شوندگی داشته باشند، که در این صورت کار سرمایه گذار خیلی ساده‌تر می‌شود.

متنوع بودن صندوق‌ها

تنوع صندوق‌ها خیلی بالاست. صندوق طلا، صندوق سهامی و درآمد ثابت سه مورد معروف از صندوق‌های سرمایه گذاری هستند. این تنوع به سرمایه گذاران اجازه می‌دهد تا با قدرت بیشتری سرمایه گذاری کنند. از طرفی صندوق سهامی به تنهایی ممکن است از صدها سهام شرکت‌های مختلف تشکیل شده باشد.

این ویژگی را در قسمت تشریح مثل تخم مرغ و سبد به طور کامل توضیح دادیم. چنین تنوعی باعث می‌شود تا در مواقع حساس بازار و زمان‌هایی که بازار منفی است، ترکیب متنوع دارایی‌ها باعث شود تا ضرر سهام برخی از شرکت‌ها با سود سهام شرکت‌های دیگر جبران شود. از طرفی این تنوع بر اساس سطح ریسک پذیری هر فرد انجام می‌شود و به همین دلیل کاملا اختصاصی و مناسب روحیات مالی آن شخص است.

افت پیاپی در سهام

بازار سهام بازار گهی پشت به زین و گهی زین به پشت است. یعنی در این بازار پیش بینی فردا یا ساعتی دیگر کار سختی است. در این بازار ممکن است با طوفان‌های بسیاری روبرو شوید و برای در امان ماندن از این طوفان‌ها باید بلد کار و ناخدایی با تجربه باشید.

ماه‌های ابتدایی سال 99 را به یاد بیاورید. در آن روزها تا اوایل مرداد دنیای بورس دنیایی رویایی شده بود و سهام بسیاری از شرکت‌ها رشدی چشمگیر داشتند. زرق و برق بازار در آن روزها چنان سرمایه گذاران نوپا و بی تجربه را فریب داد که خیلی از آن‌ها شاید دیگر هیچ‌گاه به فکر بازگشت به این بازار نباشند.

مردادماه 99 با ریزش شاخص کل بازار از 2 میلیون واحد به 1.1 میلیون تلخ‌ترین اتفاق برای سرمایه گذاران بی تجربه و ساده و حتی حرفه‌ای‌هایی بود که استراتژی درستی نداشتند. شاید یادآوری همین اتفاق کافی باشد که صندوق را به عنوان سرمایه گذاری انتخاب کنیم و میزان ریسک سرمایه گذاری را پایین بیاوریم.

صندوق بخریم یا سهام؟

در بخش‌های مختلف این مقاله توضیح دادیم که چقدر صندوق سهامی نسبت به خرید مستقیم سهام برتری دارد، اما در اینجا می‌خواهیم بگوییم که همچنان در پاسخ به سؤال صندوق بخریم یا سهام باید گفت: هر دو را بخرید!

ممکن است شما دانش بالایی در زمینه سرمایه گذاری در بورس داشته باشید و وقت کافی برای رصد بازار هم داشته باشید؛ در این صورت خرید مستقیم سهام می‌تواند گزینه مناسبی باشد. در این حالت ریش و قیچی دست خودتان است و همه چیز به مهارت خودتان بر می‌گردد. با این حال پیشنهاد می‌کنیم که اگر سراغ چنین روشی رفتید، از مشاوره و استفاده از نظرات حرفه‌ای‌های قابل اطمینان غافل نشوید.

اگر دانش و زمان کافی ندارید، به هیچ وجه به صورت مستقیم وارد بازار بورس نشوید، اما آیا این یعنی صندوق سهامی فقط مختص تازه کارهاست؟ حرفه‌ای‌های بازار سرمایه همیشه استراتژی‌هایی دارند که کمتر با دیگران به اشتراک می‌گذارند و اتفاقا یکی از مهمترین استراتژی‌های آن‌ها این است که چه زمانی به صندوق پناه ببریم. در ادامه خواهیم گفت که حرفه‌ای‌ها چطور می‌توانند با استفاده از صندوق جلوی ضرر را بگیرند و حتی در بدترین زمان‌ها سود کنند.

استراتژی خرید صندوق یا سهام

خیلی از حرفه‌ای‌ها شامه تیزی نسبت به وضعیت بازار و اوضاع کلان کشور دارند. آن‌ها با بررسی اخبار و اطلاعات مربوط به شرکت‌ها خوب می‌دانند که بازار تا چند ماه آینده یا حتی چند سال آینده چه وضعیتی خواهد داشت. این افراد در چنین مواقعی دارایی‌های خود را وارد صندوق‌های سرمایه گذاری می‌کنند.

برای مثال کم ریسک ترین حالت در این مواقع قرار دادن دارایی‌ها در صندوق‌های درآمد ثابت است. تصور کنید که سهام افراد در بازار بورس در حال ریزش است و هر روز شاخص کل بازار افت می‌کند، اما پول شما در صندوق درآمد ثابت حداقل 18 تا 24 درصد به صورت سالانه رشد دارد. این روش برای حرفه‌ای‌ها می‌تواند استراتژی بسیار مناسبی باشد.

از طرفی صندوق‌های درآمد ثابت به صورت سالانه سود مؤثر 25 درصد می‌دهند. یک روش دیگر هم برای انتخاب صندوق یا خرید مستقیم سهام باقی مانده است: مقایسه بازدهی این دو روش سرمایه گذاری.

مقایسه بازدهی صندوق و شاخص بورس در 3 سال گذشته

بهترین روش برای اینکه ببینیم صندوق سهامی بهتر است یا خرید مستقیم سهام، مقایسه شاخص بورس و بازدهی صندوق در سه سال گذشته است. سه سال گذشته برای بورسی‌ها پر تلاطم بوده است، اما با این حال آمار و ارقام جذابی از خود به جای گذاشته است.

با اینکه در این سه سال میانگین شاخص کل بورس وضعیت خوبی را نشان داده است و حتی تصور کنیم که سرمایه گذار توانسته از این فرصت بهترین استفاده را کند، همچنان بازدهی صندوق‌های سهامی معتبر یک سر و گردن بالاتر است.

از انتهای سال 97 تا پایان شهریور سال 1401 شاخص کل بورس 8.46 برابر شده است. این مقدار یعنی چی؟ یعنی اگر پولتان را در بورس می‌گذاشتید و سرمایه شما پا به پای شاخص رشد می‌کرد، مقدار دارایی شما حدود 8 و نیم برابر می‌شد. البته بعید است همه افراد بتوانند به اندازه شاخص کل سود کنند.

حال جالب است بدانید که در همین بازه زمانی آمار صندوق سهامی هستی بخش آگاه نشان می‌دهد که حدود 12 برابر رشد داشته است. از طرفی در بازه 5 ساله از انتهای سال 95 تا انتهای شهریور 1401 شاخص بورس حدود 19 برابر شده است، در حالی که صندوق آگاس بیش از 26 برابر رشد داشته است. این موارد به خوبی نشان می‌دهد که خرید صندوق سهامی خیلی عقلانی‌تر از سرمایه گذاری مستقیم در بازار بورس است.

جمع بندی

هدف اصلی ما در این مقاله این بود که در ابتدا مختصات درست و کاملی از صندوق‌های سرمایه گذاری و خرید مستقیم سهام از بورس ارائه بدهیم. همچنین با آمار و ارقام توضیح دادیم که چرا خرید صندوق سهامی از خرید مستقیم سهام به صرفه‌تر است و چرا باید سرمایه گذاران به این مدل از سرمایه گذاری بپردازند.

از طرفی به شما استراتژی سرمایه گذاری در صندوق یا سهام را آموزش دادیم. اینکه در چه مواقعی باید در صندوق سرمایه گذاری کرد و چه مواقعی می‌توان به صورت مستقیم وارد بازار بورس شد. امیدواریم مقایسه خرید صندوق و خرید مستقیم سهام برای شما مفید بوده باشد. در پایان شما هم می‌توانید نظرات و سؤالات خود را در قسمت دیدگاه‌ها وارد کنید. تیم تحریریه داراتو در سریع‌ترین زمان پاسخگوی شما خواهند بود.