نقدشوندگی چیست و چه کاربردی دارد. تا به حال اصطلاح نقدشوندگی دارایی به گوشتان خورده است؟ این اصطلاح اقتصادی آنقدر در زندگی روزمره ما جاری است که شاید بارها با آن سر و کار داشتیم و به آن بی توجه بودیم. فقط کافیست آخرین باری که قصد فروش کالایی را داشتید، به یاد بیاورید.
ممکن است خودرو یا حتی یکی از لوازم قدیمی خانه را برای فروش گذاشته باشید. برای فروش هر کدام از این دارایی‌ها چقدر صبر کردید؟ نقدشوندگی یعنی همین؛ یعنی زمانی که از لحظه قرار دادن کالا برای فروش تا لحظه تبدیل شدن آن به پول نقد طول می‌کشد.
در این مطلب به طور کامل با مثال و نمونه توضیح دادیم که مفهوم نقدشوندگی یعنی چه و نقد شوندگی دارایی‌های مختلف به چه صورت است. همچنین تا حدی به موضوع ضامن نقدشوندگی پرداختیم که یکی از اصطلاحات مهم دنیای صندوق‌های سرمایه گذاری است. بهتر است تا دیر نشده برویم سر اصل مطلب.
فهرست موضوعات مقاله
نقدشوندگی چیست
نقدشوندگی (Liquidity) در بیان ساده یعنی میزان سرعت نقد شدن انواع دارایی. هر چه دارایی شما سریعتر به پول نقد تبدیل شود، یعنی نقدشوندگی بالاتری دارد.
دارایی‌های متفاوت ممکن است نقدشوندگی‌های متفاوتی داشته باشند. میزان نقد شوندگی دارایی سرعت معامله آن در بازار را نشان می‌دهد. توجه به نقدشوندگی به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از روش‌های سرمایه گذاری داشته باشید؛ زیرا بدون توجه به نقد شوندگی نمی‌توان میزان بازدهی سرمایه گذاری‌های مختلف را مقایسه کرد.
با توجه به تعریف نقدشوندگی می‌توان گفت که در درجه اول، پول نقد بالاترین میزان نقدشوندگی را دارد. اجازه بدهید این موضوع را با مثالی به شما توضیح بدهیم. تصور کنید قصد دارید ماشین بخرید. برای خرید ماشین اگر همین حالا پولش را به صورت نقد داشته باشید، خیلی راحت می‌توانید ماشین مورد نظر خودتان را انتخاب کنید و بخرید.
اما اگر پول شما نقد نباشد و به صورت دارایی با نقدینگی پایین باشد، ابتدا شما باید برای دارایی خود مشتری پیدا کنید و پس از آن با فروش آن می‌توانید دارایی مورد نظر را بخرید. یکی از مثال‌های خوب از دارایی نقد شونده، صندوق‌های سرمایه گذاری است.
داستانی واقعی از دردسرهای نقدشوندگی
اجازه بدهید نقدشوندگی صندوق را با مثالی عینی توضیح دهیم. همین چند وقت پیش بود که یکی از دوستان به اسم رهام قصد خرید خانه داشت. سرمایه او برای خرید خانه به صورت نقد و غیر نقد در دارایی‌های مختلف تقسیم شده بود. رهام برای خرید خانه فقط 10 میلیون در حسابش به صورت نقد داشت که بالاترین میزان نقدشوندگی را دارد.
سایر دارایی‌های او شامل خودرو شخصی‌اش و خانه‌ای در اطراف تهران و بخشی هم پول‌هایی بود که در صندوق درآمد ثابت قرار داشت. رهام برای خرید خانه جدید 50 میلیون موجودی صندوق درآمد ثابت را توانست در 3 روز کاری نقد کند و 10 میلیون بانک را هم روی این پول گذاشت. اما مالک خانه جدید با این پول، یعنی 60 میلیون، قبول نمی‌کرد که معامله را ببندد.
برای همین رهام مجبور شد یک تا دو هفته برای فروش ماشینش وقت بگذارد و شانس آورد که توانست ماشین را بفروشد و تا آن موقع صاحبخانه، مشتری دست به نقد پیدا نکرده بود. البته بعد از فروش ماشین هم با هزار زحمت صاحبخانه را راضی کرد که با 260 میلیون قرارداد را ببندد و صاحبخانه به او وقت داد تا رهام خانه قبلی‌اش را ظرف 10 تا نهایت 15 روز بفروشد.
باورنکردنی بود که رهام در این زمان بتواند ملکش در اطراف تهران را بفروشد و به همین دلیل با وساطت بنگاهی، رهام طی 25 روز توانست خانه قبلی را بفروشد و ملک جدید را بخرد. این داستان قطعا برای همه ما و اطرافیان ما آشناست و بارها با آن مواجه شده‌ایم یا دیدیم که نقدکردن برخی از دارایی‌ها چقدر سخت و طاقت فرساست.
تا اینجا با تعریف نقدشوندگی به صورت عام آشنا شدید، اما نقدشوندگی در بازار بورس دنیای متفاوتی دارد. اجازه بدهید در ادامه کمی درباره نقدشوندگی در بازار بورس صحبت کنیم و با ادبیات این حوزه آشنا شویم.
ریسک نقد شوندگی سهام
یکی از مفاهیم مهمی که در مفهوم نقدشوندگی سهام با آن روبرو می‌شویم، مفهوم ریسک نقد شوندگی است. این ریسک وقتی ایجاد می‌شود که بین قیمت پیشنهادی خریدار، قیمت پیشنهادی فروشنده و ارزش واقعی سهم اختلاف و شکاف به وجود بیاید.
ریسک نقدشوندگی مخالف و در مقابل قدرت نقدشوندگی است؛ یعنی هرچه قدرت نقدشوندگی بیشتر باشد، ریسک هم پایین می‌آید. مثلا در بازاری با شیب منفی که قیمت‌ها پایین می‌آیند، سهامداران باید سهم خود را با سرعت تمام بفروشند.
حال اگر سهم موردنظر، نقدشوندگی بالایی داشته باشد، سریع هم نقد می‌شود. در مقابل اگر سهم مورد نظر ریسک نقدشوندگی بالا داشته باشد، دارندگان سهم باید در صف فروش منتظر بمانند.
درباره ریسک در مطلب ریسک چیست به طور کامل صحبت کردیم. پیشنهاد می‌کنیم حتما این مطلب را بخوانید، چون هر چه دانش شما درباره ریسک بیشتر باشد، در سرمایه گذاری هم با دید بازتری عمل خواهید کرد.
دلایل اهمیت نقدشوندگی
نقدشوندگی بالا از آنجایی مهم است که می‌تواند در خرید و فروش و سرمایه گذاری نقش تعیین کننده داشته باشد. ممکن است گاهی برخی از کالاها و دارایی‌ها را به دلایلی غیر از سرمایه گذاری بخرید. در این حالت توجه به نقدشوندگی اهمیتی ندارد. اما در صورتی که قصد سرمایه گذاری داشته باشید، بهتر است به عامل نقدشوندگی در خرید آن دارایی توجه داشته باشید.
برای مثال ممکن است شما کلکسیونر کتاب‌های کمیاب و نایاب باشید. قطعا خرید این دارایی برای سرمایه گذاری نمی‌تواند ایده مناسبی باشد. چون این دارایی را سخت می‌توان نقد کرد. در مقابل روش‌های دیگری مثل سرمایه گذاری در بورس یا صندوق و حتی سپرده گذاری بانکی روش‌هایی با نقدشوندگی سریعتر هستند.
اهمیت نقدشوندگی در سرمایه گذاری کوتاه مدت و سرمایه گذاری بلند مدت متفاوت است. این مفهوم وقتی معنای بیشتری پیدا می‌کند که به دنبال اهداف کوتاه مدت باشید یا به عبارت دیگر بخواهید، دارایی را در زمانی کوتاه نقد کنید. در بازارهای منفی و ریزشی هم مفهوم نقدشوندگی اهمیت بسیاری پیدا می‌کند.
چون همانطور که گفتیم در این دوران، سهم‌هایی با قدرت نقدشوندگی بیشتر، سریعتر فروخته می‌شوند. اگر هم قرار است با دارایی سرمایه گذاری شده خودتان ملک یا ماشین و مواردی از این دست بخرید، باید تا جایی که ممکن است در دارایی سرمایه گذاری کنید که سریع نقد می‌شود. در ادامه دارایی‌های مختلف را از نظر نقدشوندگی بررسی می‌کنیم.
نقد شوندگی سرمایه گذاری های مختلف
دارایی‌های مختلف سرعت نقدشوندگی متفاوتی دارند. همانطور که گفتیم سریع‌ترین دارایی نقدشونده پول نقد است و دارایی‌های دیگری مثل سهام، صندوق سرمایه گذاری، سپرده‌های بانکی، خودرو، ملک و… در رده‌های بعدی قرار می‌گیرند. در اینجا برخی از این دارایی‌ها را به ترتیب قدرت نقدشوندگی آورده‌ایم.
نقدشوندگی صندوق سرمایه گذاری
دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری نقدشوندگی بسیار بالایی دارند. در مثال ابتدایی توضیح دادیم که صندوق درآمد ثابت چقدر سریع قابل نقد شدن است. نقدشوندگی صندوق‌های دیگر مثل صندوق سهامی و طلا هم به همین صورت است. شما می‌توانید هر زمانی که بخواهید درخواست فروش بدهید و نهایتا بعد از سه روز پول نقد صندوق در اختیار شما قرار می‌گیرد.
البته نکته اینجاست که برای سود بردن از صندوق و بازدهی بیشتر نباید این دارایی را به سرعت بفروشید. چون سرمایه گذاری در صندوق نوعی سرمایه گذاری بلند مدت است.
نقدشوندگی سهام
اگر در مورد صندوق بتوان با قاطعیت گفت که نقدشوندگی بالایی دارد، در مورد بورس اوراق بهادار نمی‌توان با این قطعیت نظر داد. سهام شرکت‌ها در دنیای بورس نقدشوندگی متفاوتی دارند. در ادامه توضیح خواهیم داد که چرا سهام شرکتی از سهام دیگری نقدشونده‌تر است.
معروف بودن سهام گاهی عامل نقدشوندگی بیشتر آن است. شرکت‌هایی که بین مردم اسم و رسمی پیدا کردند، نقدشوندگی بیشتری هم دارند. معروفیت باعث می‌شود تا حجم معاملات روزانه سهام این شرکت‌ها بالا باشد و در نتیجه نقدشوندگی سریع‌تری داشته باشند.
در مقابل سهام شرکت‌هایی که نقدشوندگی پایینی دارند، اختلاف بین قیمت درخواستی و قیمت پیشنهادی سهامداران زیاد است. به همین دلیل به اصطلاح می‌گویند سهام مورد نظر عمق بازار کمتری دارد.
دارایی های با نقد شوندگی پایین
برخی از دارایی‌ها نقدشوندگی پایینی دارند. در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
نقدشوندگی طلا و سکه: نقد کردن طلا و سکه در ایران کار سختی نیست. البته گاهی ممکن است به دلیل نوسان‌های شدید نتوان این کالاها را به قیمت روز فروخت. در خصوص طلا هم فروشندگان اجرت دریافت می‌کنند که باعث می‌شود قیمت این کالاها از قیمت واقعی آن پایین‌تر باشد.
نقدشوندگی بازار ارزهای دیجیتال: اگر با دنیای کریپتو آشنا نباشید، حتما فکر می‌کنید که ارز دیجیتال قدرت نقدشوندگی پایینی دارد. اما جالب است بدانید که ارز دیجیتال خیلی خریدار دارد و به سرعت نقد می‌شود. البته مثل دنیای بورس ممکن است برخی از ارزهای دیجیتال سریعتر نقد شوند و برخی هم سرعت نقدشوندگی پایین‌تری داشته باشند.
نقدشوندگی بازار خودرو: خودرو به نسبت ملک سرعت نقدشوندگی بیشتری دارد. تقریبا شاید بتوانید ماشینی را که طرفدار زیاد دارد در طول یک یا دو هفته بفروشید. البته در خصوص ماشین‌های گران قیمت و لوکس ممکن است نقدشوندگی حتی پایین‌تر از مسکن باشد.
نقدشوندگی بازار مسکن: اگر تجربه خرید و فروش مسکن داشته باشید، حتما می‌دانید که این دارایی چقدر سخت نقد می‌شود. با توجه به رشد زیاد قیمت مسکن افراد کمی قدرت خرید آن را دارند و به همین دلیل پیدا کردن مشتری کمی سخت می‌شود.
عوامل بیشتر شدن نقدشوندگی سهام
ویژگی‌هایی که در ادامه گفته می‌شود، عوامل مؤثر در بالابردن قدرت نقدشوندگی سهم هستند:
حجم معاملات بالا: هر سهمی که در باز شدن روزانه سهم حجم معاملات بالایی داشته باشد، نقدشوندگی بیشتری هم دارد.
ارزش معاملاتی سهم: سهمی که ارزش معاملاتی بالایی داشته باشد، سریعتر نقد می‌شود.
تعداد معامله‌گران: هر چه تعداد معامله گران یعنی خریداران سهم و فروشندگان آن بیشتر باشد، یعنی حجم و سرعت معامله بالا می‌رود. این موضوع باعث می‌شود تا قدرت نقدشوندگی آن سهم بیشتر شود.
درصد شناوری سهم: عامل دیگر مهم در بالا رفتن نقدشوندگی، درصد شناوری است. در واقع هرچه درصد شناوری بیشتر باشد، صف خرید و فروش کوتاهتر خواهد شد. صف کوتاهتر هم یعنی سرعت بیشتر معامله و نقدشوندگی بیشتر.
کیفیت اطلاعات مالی شرکت‌ها: در نهایت عامل دیگری که نقدشوندگی را بیشتر می‌کند، گزارش‌های مالی شرکت است. این گزارش‌ها هرچه کیفیت بیشتری داشته باشند، نقدشوندگی سهم بیشتر خواهد شد.
ضامن نقدشوندگی چیست
اصطلاحی که درباره نقدشوندگی شاید زیاد شنیده باشید، اصطلاح ضامن نقدشوندگی است. در ادامه توضیح خواهیم داد که ضامن نقدشوندگی چیست و چه دارایی‌هایی ضمانت نقدشوندگی دارند.
این اصطلاح بیشتر در ادبیات صندوق‌های سرمایه گذاری استفاده می‌شود. وقتی صندوق از منابع مالی کافی برای صدور و ابطال واحدهای آن برخوردار باشد، می‌گوییم ضامن نقدشوندگی دارد.
اگر صندوق این ویژگی را داشته باشد، همه سرمایه گذاران قادر خواهند بود تا در هر زمانی که بخواهند درخواست ابطال یا فروش واحدهای سرمایه گذاری را بدهند. البته این تقاضا براساس قوانین صندوق ممکن است تحت شرایطی انجام شود. به همین دلیل باید حتما قبل از خرید صندوق این قوانین مطالعه شود.
سخن پایانی
در این مطلب توضیح دادیم که ضامن نقدشوندگی چیست و در دارایی‌های مختلف به چه صورت است. همچنین سعی کردیم به صورت جزئی‌تری در خصوص مفهوم نقدشوندگی در سهام و صندوق‌های سرمایه گذاری توضیحاتی ارائه بدهیم. همانطور که گفته شد نقدشوندگی دارایی یعنی به راحتی و به سرعت بتوان آن دارایی را به پول نقد تبدیل کرد.
با این تعریف نقدشونده‌ترین دارایی پول نقد است و پس از آن صندوق‌های سرمایه گذاری و سهام دارایی‌هایی بسیار نقدشونده به حساب می‌آیند. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد و از شما درخواست می‌کنیم سؤالات و نظرات خود را در قسمت دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید. تحریریه داراتو همیشه پاسخگوی شماست.