تفاوت سبدگردانی و صندوق در برخی از موارد بسیار بارز است. سبدگردانی خدمتی اختصاصی برای سرمایه گذاران است و البته کاری بسیار گران هم محسوب می‌شود. در مقابل صندوق فعالیتی با هزینه‌های پایین‌تر است و عموم مردم می‌توانند از آن برای سرمایه گذاری در حوزه‌های مختلف استفاده کنند. در ادامه مقایسه سبدگردانی با صندوق را در این مطلب خواهید خواند.
فهرست موضوعات مقاله
تفاوت سبدگردانی با صندوق
برای اینکه به موضوع تفاوت سبدگردانی و صندوق‌های سرمایه گذاری بپردازیم ابتدا باید ببینیم که این دو چه شباهت‌هایی با هم دارند. سرمایه گذاری در صندوق و سبدگردانی هر دو نوعی سرمایه گذاری غیر مستقیم به حساب می‌آیند. در سرمایه گذاری غیر مستقیم شخص سرمایه‌گذار دارایی خود را در اختیار مدیریتی قوی و با تجربه قرار می‌دهد و به صورت مستقیم وارد فعالیت مالی نمی‌شود.
سرمایه گذاری غیر مستقیم به افراد با دانش کم و وقت کم کمک می‌کند تا بتوانند وارد فعالیت‌های سرمایه گذاری شوند. با این حساب می‌توان گفت سبدگردانی و صندوق هر دو از یک جنس هستند، اما از نظر عملکرد و کارایی تفاوت‌هایی با هم دارند. در ادامه به مقایسه این تفاوت‌ها در صندوق و سبدگردانی خواهیم پرداخت.
مقایسه ریسک صندوق با ریسک سبدگردانی
اولین چیزی که در هر سرمایه گذاری اهمیت دارد ریسک سرمایه گذاری است. مقایسه ریسک سبدگردانی و صندوق نشان می‌دهد که این دو تفاوت‌های بسیاری با یکدیگر دارند. به طور کلی می‌توان گفت که ریسک سبدگردانی به مراتب از صندوق بیشتر است. به همین دلیل یکی از مهمترین اقدامات در سبدگردانی ریسک سنجی است.
از طرفی با توجه به اینکه سبدگردانی برای هر فرد به صورت اختصاصی انجام می‌شود، میزان ریسک پذیری افراد قبل از سرمایه گذاری سنجیده می‌شود. در مقابل در سرمایه گذاری در صندوق دارایی‌های همه افراد با ریسک‌های متفاوت در یک صندوق قرار می‌گیرد. در این حالت ریسک پذیری به صورت کلی در نظر گرفته می‌شود و پرتفوی هر فرد بر اساس میزان ریسک او ترکیب نمی‌شود.
برای مثال در صندوق‌ها به صورت کلی گفته می‌شود که صندوق درآمد ثابت کمترین ریسک، صندوق طلا ریسک متوسط و صندوق سهامی بیشترین ریسک را دارد. به همین منظور افراد سرمایه گذار باید براساس سطح ریسک خود یکی از این نوع صندوق‌ها را انتخاب کنند.
مقایسه محدودیت مدت زمان سرمایه گذاری
یکی از مهمترین تفاوت‌های سبدگردانی و صندوق در محدودیت زمانی سرمایه گذاری است. عموما قراردادهای سبدگردانی محدودیت زمانی دارد و این قراردادها دست کم یک ساله یا دو ساله است. به همین دلیل سبدگردانی نوعی سرمایه گذاری بلندمدت به حساب می‌آید.
در مقابل سرمایه گذاری در صندوق محدودیت زمانی ندارد و حتی ممکن است شما بتوانید بعد از یک هفته یا کمتر پول خودتان را بردارید؛ البته باید به این نکته توجه داشت که در این صورت بازدهی خوبی نصیب شما نخواهد شد. برخی از صندوق‌ها هم محدودیت‌های چند ماهه برای سرمایه گذاری در نظر می‌گیرند.
مقایسه از نظر نوع مشتری
پرسونای مناسب برای سرمایه گذاری در سبدگردانی، افرادی هستند که نگاه بلند مدت به سرمایه گذاری دارند. همچنین این افراد باید ریسک پذیری بالایی داشته باشند. از طرفی نوسان گیرها، دلال‌ها و همه افرادی که عادت به کسب سود فوری دارند، به هیچ وجه گزینه‌ای مناسب برای سرمایه گذاری در سبدگردانی به حساب نمی‌آیند.
در مقابل سرمایه گذاری در صندوق مناسب افرادی است که ریسک پذیری کمتری دارند. به غیر از سطح ریسک پذیری در سایر ویژگی‌ها مدل سرمایه گذاران صندوق و سبد با هم یکسان است. برای مثال هر دو ابزار برای افرادی مناسب است که وقت کمی دارند، دانش مالی پایینی دارند و در فواصل کوتاه زمانی به پول خود احتیاج ندارند.
تفاوت در نوع خرید
صندوق و سبدگردانی از نظر مدل خرید تفاوت‌هایی اساسی با یکدیگر دارند. برای سرمایه گذاری در سبد ابتدا سبدگردان با سرمایه گذار مصاحبه می‌کند و سطح ریسک او را از طریق آزمون ریسک سنجی می‌سنجد. سپس قرارداد سبدگردانی منعقد می‌شود و با توجه به میزان ریسک هر فرد سبدی از دارایی‌های متنوع برای او ایجاد می‌شود.
شروع سرمایه گذاری در صندوق کاملا متفاوت است. در این روش ریسک سنجی انجام نمی‌شود، اما شرکت صندوق با شخص سرمایه گذار مشاوره می‌کند و با توجه به برآوردها و دانش مالی خود تصمیم می‌گیرد که کدام صندوق برای سرمایه گذاری مناسب‌تر است.
در ادامه فرم پذیره‌نویسی صندوق در اختیار افراد قرار می‌گیرد و واحدهای صندوق براساس مبلغ پرداختی به سرمایه گذار اختصاص داده می‌شود. همچنین دسته‌ای از صندوق‌ها تحت عنوان صندوق قابل معامله یا etf هم در بازار وجود دارند، که واحدهای آن‌ها از طریق سامانه‌های معاملاتی به صورت آنلاین قابل خرید و فروش است.
تفاوت در میزان مبلغ سرمایه گذاری
سبدگردانی و صندوق از نظر هزینه‌های پرداختی تفاوتی بسیار واضح و روشن با یکدیگر دارند. سبدگردانی بسیار گران‌تر از صندوق سرمایه گذاری است. با توجه به اینکه سبدگردانی به صورت اختصاصی انجام می‌شود و برای هر فرد سرمایه گذار مشاوری به صورت اختصاصی در نظر گرفته می‌شود در این روش مبالغ بسیاری برای شروع سرمایه گذاری در نظر گرفته می‌شود. در ادامه برخی از عوامل دیگر بالا بردن هزینه سبدگردانی را به صورت موردی آورده‌ایم:
بررسی شرایط بازارهای موازی سرمایه گذاری برای ایجاد سبد
استفاده از متخصصان سرمایه گذاری
تحلیل پرتفو و ارائه گزارش به مشتریان
ایجاد سبد اختصاصی با بررسی ریسک سرمایه گذار و انتظارات و اهداف مالی او
این موارد و موارد بسیار دیگری باعث شدند تا برای شروع سبدگردانی در برخی از شرکت‌ها برای مبالغ زیر یک میلیارد تومان نیز خدمات سبدگردانی ارائه نشود. اما در مقابل شما می‌توانید حداقل با 500 هزار تومان واحدهای صندوق سرمایه گذاری را دریافت کنید. البته به این نکته هم باید توجه داشت که در صندوق خدمات گفته شده ارائه نمی‌شود.
تفاوت کارمزد
کارمزد صندوق بسیار ناچیز است و اصلا به چشم نمی‌آید. در مقابل اما کارمزد سبدگردانی بالاست، چون این کار کاملا اختصاصی است. مبلغ دقیقی برای این خدمات نمی‌توان گفت و هر شرکت سبدگردانی متناسب با خدماتی که ارائه می‌دهد و مبلغ سبدگردانی ممکن است کارمزد متفاوتی در نظر بگیرد.
تفاوت در اختصاصی بودن سبدگردانی
همانطور که بارها در این مقاله اشاره کردیم، سبدگردانی یک خدمت اختصاصی به سرمایه گذاران است و سرمایه گذار مالک مستقیم سبد سهام محسوب می‌شود. به این صورت که سبدگردان به صورت وکیل با کدبورسی سرمایه گذار فرآیند سبدگردانی را انجام می‌دهد. از طرفی سبدگردانی براساس میزان ریسک هر فرد انجام می‌شود. در مقابل فردی که واحدهای صندوق را می‌خرد به صورت مستقیم مالک سهام خریداری شده شرکت‌ها نیست و نمی‌تواند در مجامع سالانه شرکت حضور داشته باشد.
مشاوره اختصاصی به سرمایه گذاران
در سبدگردانی برای هر فرد سرمایه گذار یک مشاور مالی اختصاصی در نظر گرفته می‌شود و همه سرمایه گذاران می‌توانند به راحتی جواب سؤالات و ابهامات خود را از این افراد دریافت کنند. از طرفی در این روش برای هر سرمایه گذار پنل اختصاصی در نظر گرفته می‌شود و سرمایه گذاران می‌توانند به صورت آنلاین روند معاملات را ببینند.
این در حالی است که در صندوق سرمایه گذاری خدمات مشاوره ارائه نمی‌شود و به صورت اختصاصی به هر سرمایه گذار گزارش ارائه نمی‌شود. اما افراد می‌توانند عملکرد صندوق‌ها را به صورت آنلاین در سامانه‌های مختلفی مثل سامانه کدال و فیپیران مشاهده کنند. همچنین سرمایه گذار اگر از عملکرد صندوق ناراضی باشد، هر زمانی که بخواهد می‌تواند سرمایه خود را بیرون بکشد.
اعمال نظر در نحوه مدیریت
همانطور که گفتیم سبدگردانی به صورت اختصاصی و از طریق کد بورسی هر شخص انجام می‌شود. به همین دلیل در این روش شخص سرمایه گذار می‌تواند فعالیت سرمایه گذار را رصد کند و اگر نیاز باشد حتی نظر خودش را اعمال کند.
در مقابل آزادی عمل سرمایه گذار برای دخالت در امور سرمایه گذاری در صندوق‌ها بسیار کم است. شخص سرمایه گذار صندوق تنها از طریق گزارش‌های دوره‌ای شرکت صندوق مثل گزارش ترکیب دارایی که ماهانه منتشر می‌شود و گزارش‌های عملکرد کلی صندوق که در فواصل منظم ماهانه و سالانه منتشر می‌شود، با نحوه مدیریت صندوق آشنا شود.
تفاوت مهم اینجاست که شخص سرمایه گذار اجازه دخالت و اعمال نظر در نحوه مدیریت صندوق را ندارد و فقط می‌تواند در صورت مطلوب نبودن مدیریت پول خودش را از صندوق خارج کند.
تفاوت در تنوع دارایی‌های صندوق و سبد
اختلاف دیگر بین صندوق و سبد در نحوه ترکیب دارایی‌ها و پرتفوی این دو ابزار مالی است. ترکیب دارایی‌های صندوق‌ها عمدتا از جنس سهام، طلا، اوراق درآمد ثابت یا ترکیبی از سهام و اوراق و گاهی هم کالاهای دیگر است. از طرفی سازمان بورس برای ترکیب دارایی‌های صندوق محدودیت‌هایی را در نظر گرفته است.
بدین منظور مدیریت صندوق موظف است حداقل 70 درصد پرتفو را به دارایی اصلی صندوق، مثلا در صندوق سهامی از جنس سهام و در صندوق طلا از جنس طلا، اختصاص داد. این محدودیت به سرمایه گذار اجازه نمی‌دهد که در نوسان‌های بازارهای مختلف بتواند ترکیبی بهینی از دارایی‌های مختلف داشته باشد.
این مشکل در سبدگردانی حل شده است. سبدگردانی چون به صورت اختصاصی انجام می‌شود، این امکان را فراهم می‌کند که ترکیب متنوعی از دارایی‌ها در سبد وجود داشته باشد. همچنین مدیریت سبد انعطاف پذیری بالایی برای تغییر وزن هر کدام از دارایی‌ها در اختیار دارد. این کار باعث می‌شود تا ریسک سرمایه گذاری کاهش پیدا کند.
برای مثال مدیریت سبدگردانی این آزادی عمل را دارد که وقتی بورس در حال رشد است، عمده دارایی‌ها را به اوراق بهادار بورسی اختصاص بدهد و زمانی که بازار رشد منفی دارد، دارایی‌های سبد سرمایه گذار را به اوراق دولتی و صندوق‌های طلا اختصاص دهد.
سبدگردانی با مبالغ کم
در بررسی مقایسه‌ای که بین صندوق و سبدگردانی انجام دادیم، مشاهده کردید که تفاوت عمده این دو ابزار مالی در قیمت خرید آن‌هاست. به طوری که می‌توان گفت سبدگردانی نوعی سرمایه گذاری گران قیمت و برای افراد سرمایه دار است. اما از طرفی خدمات درخشان‌تری در این کار ارائه می‌شود.
حال سؤالی که پیش می‌آید این است که آیا سبدگردانی با مبلغ کم هم امکان پذیر است؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت بله اما به شکلی دیگر و متفاوت. اصلی‌ترین کاری که در سبدگردانی انجام می‌شود بهینه سازی پرتفوی یا مدیریت دارایی به صورت اختصاصی است. این فعالیت در داراتو به صورت اختصاصی برای سرمایه گذاران انجام می‌شود.
شما با سرمایه گذاری در داراتو ابتدا باید در آزمون ریسک سنجی شرکت کنید و پس از اینکه سطح ریسک پذیری تان مشخص شد، سبدی از صندوق‌های سرمایه گذاری مختلف به شما معرفی می‌شود. در ادامه به صورت ماهانه و فصلی پیشنهاداتی برای بهینه سازی سبد دارایی شما ارسال می‌شود. نکته مهم اینجاست که این خدمات به صورت رایگان انجام می‌شود و شما با مبالغ کمتر از یک میلیون تومان هم می‌توانید از این خدمات مدیریت دارایی استفاده کنید.
برای آشنایی با طرح‌های داراتو کلیک کنید
سخن پایانی
در این مطلب سعی کردیم تفاوت سبدگردانی و صندوق را به صورت دقیق توضیح بدهیم و همچنین با مقایسه سبدگردانی و صندوق توضیح بدهیم که هر دو این روش‌ها چه کارکردها، مزایا و معایبی دارند. همانطور که گفته شد خدمات سبدگردانی از خدمات صندوق بیشتر است، اما به مراتب گران‌تر است.
از طرفی سبدگردانی کاری بسیار گران است و برای عموم جامعه قابل استفاده نیست. در مقابل اما هزینه شروع سرمایه گذاری در صندوق بسیار ناچیز است. با این حال با استفاده از خدمات مدیریت دارایی داراتو می‌توان هر دو این مزایا را در اختیار داشت. در داراتو با هزینه خیلی کم خدمات مدیریت دارایی و سبدگردانی صندوق به شما ارائه می‌شود.
همین حالا سرمایه گذاری در داراتو را تجربه کنید