صندوق کالایی صندوقی است که عمده دارایی آن‌ها مبتنی بر کالاست. برای مثال صندوق‌هایی مثل طلا، صندوق زعفران و برخی دیگر از کالاهای کشاورزی از نوع صندوق‌های کالایی هستند.
در ادامه این مطلب به طور کامل توضیح دادیم که صندوق کالایی چیست و چرا در بین سرمایه گذاران از محبوبیت بالایی برخوردار است. با داراتو همراه باشید تا با دنیای صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر کالا بیشتر آشنا شوید.
فهرست موضوعات مقاله
صندوق کالایی چیست
صندوق کالایی یا ETC (Exchange Traded Commodities) نوعی از صندوق سرمایه گذاری است که طرفداران بسیاری پیدا کرده. این صندوقها از نظر کارکرد مثل صندوق‌های سهامی و درآمد ثابت هستند، اما از نظر بازدهی متفاوتند. دارایی این صندوقها از جنس کالاهای ارزشمند و کشاورزی است. در حال حاضر عمده صندوق‌های کالایی فعال از دارایی‌هایی مثل محصولات کشاورزی شامل برنج، پنبه، گندم و…، فلزاتی مثل طلا، نقره، مس و… و حتی منابع انرژی مثل نفت، گاز، ذغال سنگ و… تشکیل شده است.
همین‌جا می‌توان مشاهده کرد که دارایی این صندوقها می‌تواند مجموعه بسیار متفاوتی از دارایی‌های مختلف باشد. ایجاد این صندوقها به سرمایه گذاران اجازه می‌دهد تا به جای خرید کالاهای مختلف و دست و پنجه نرم کردن با مشکلات حفظ و نگهداری آن‌ها، واحدهای صندوق را خریداری کنند. در واقع این روش باعث شده تا سرمایه گذاران کالایی دیگر نیازی نباشد که هزینه‌های مربوط به حمل و نقل، انبارداری، نگهداری و… را بپردازند.
این روش سرمایه گذاری تفاوت زیادی با خرید مستقیم و فیزیکی کالا ندارد و بارزترین تفاوت آن در این است که با خرید صندوق کالا نمی‌توان کالای موردنظر را به صورت فیزیکی در اختیار داشت و فرد مالک واحدهای صندوق است. افراد سرمایه گذار همچنین می‌توانند هر زمانی که بخواهند واحدهای صندوق خود را بفروشند.
محبوبترین و اولین صندوق سرمایه گذاری کالایی ایران مربوط به صندوق طلا است که در سال 1396 راه اندازی شد. در ادامه صندوق‌های دیگری هم وارد بازار شدند. این صندوقها باعث بیشتر شدن تنوع محصولات مالی شده و به سهامداران کمک می‌کنند تا به سبد دارایی خودشان تنوع بدهند.
صندوق‌های کالایی قابل معامله در بورس، همانند سهام عادی و سایر صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس هستند و فرآیند خریدوفروش آن‌ها در بورس صورت می‌گیرد. با توجه به این که این صندوق های بازارگردان دارند، از نقدشوندگی بالایی برخوردارند.
دلایل اهمیت صندوق های کالایی
صندوق‌های کالایی باعث عمیق‌تر شدن بازار سرمایه می‌شوند و به سهامداران کمک می‌کنند تا سبد دارایی خودشان را متنوع کنند. از طرفی هر چه تنوع دارایی‌ها در پرتفوی سرمایه گذاران بیشتر باشد، بازدهی سبد بیشتر می‌شود.
نکته دیگری که باعث بیشتر شدن بازدهی صندوق کالایی می‌شود، حضور بازار گردان در مدیریت این صندوق‌هاست. بازارگردان باعث می‌شود تا این صندوقها نقدشوندگی بالایی داشته باشند و سهامداران سریع‌تر واحدهای صندوق را به فروش برسانند.
دارایی موجود در صندوق کالایی چیست؟
عمده دارایی در صندوق اوراق بهادار مبتنی با کالاست. اما مدیریت صندوق موظف است بخشی از دارایی را به اوراق درآمد ثابت اختصاص دهد تا درصد ریسک صندوق کالایی پایین بیاید. اوراق بهادار مبتنی بر کالا شامل اسنادی مثل گواهی سپرده کالایی، قراردادهای آتی کالایی، قراردادهای اختیار معامله کالایی و قراردادهای سلف موازی استاندارد اعم از با اختیار معامله و بدون اختیار معامله می‌شود.
از طرفی در این روش مدیریت صندوق نمی‌تواند کالای فیزیکی خریداری و نگهداری کند و موظف است گواهی سپرده کالایی بخرد. این روش باعث می‌شود تا ریسک خرید و نگهداری فیزیکی کالا از بین برود و معاملات در بورس شفاف‌تر و تضمینی انجام شود.
گواهی سپرده کالایی چیست؟
همانطور که گفته شد، در صندوق‌های سرمایه گذاری به جای خرید کالای مورد نظر، گواهی سپرده مربوط به آن کالا خریداری می‌شود. این گواهی اوراق بهاداری است که نشان دهنده مالکیت شخص سرمایه گذار بر مقدار مشخصی از آن کالا است. پشتوانه این قبض و گواهی انبار استانداردی است که پیش‌تر تاییدیه بورس را دارد.
این گواهی کمک می‌کند تا داد و ستد کالا به صورت ساده‌تری انجام شود، چون دارای ورقه بهادار است و در معاملات پیوسته انواع بازار قابل استفاده است. در حال حاضر گواهی سپرده سکه طلا، زعفران و پسته از معروف‌ترین گواهی‌های قابل داد و ستد در بازار بورس هستند.
انواع صندوق های کالایی
صندوق‌های مختلفی در بازار قابل خرید و فروشند. در ادامه به معرفی برخی از مهمترین صندوق‌های کالایی می‌پردازیم.
صندوق های کالایی با پشتوانه طلا
یکی از معروف‌ترین و محبوبترین صندوق‌های بازار صندوق طلا است. عمده دارایی صندوق طلا از گواهی سپرده سکه است. برای آشنایی بیشتر با این صندوقها مطلب صندوق طلا چیست را بخوانید.
صندوق کالایی زعفران
بعد از طلا صندوق کالایی مهم دیگر طلای سرخ یا زعفران است. عمده دارایی این صندوق گواهی سپرده کالایی زعفران است. ارزش گواهی سپرده کالایی زعفران وابسته به قیمت این محصول کشاورزی است. با خرید این صندوقها هم می‌توان با سود حاصل از بالا رفتن قیمت محصولات کشاورزی سرمایه گذاری کرد و هم به کشاورزی و چرخه اقتصادی کشور کمک کرد.
صندوق کالایی املاک و مستغلات
صندوق املاک و مستغلات از جدیدترین انواع صندوق‌های سرمایه گذاری مبتنی بر کالاست. آنطور که ادعا شده است در این صندوق امکان خرید حتی یک سانتی متر مربع مسکن هم فراهم شده است. با این حساب می‌توان گفت با صندوق املاک شما می‌توانید با سرمایه‌های خیلی اندک در بازار املاک سرمایه گذاری کنید.
معرفی صندوق های کالایی بازار سرمایه
در این قسمت لیستی از صندوق‌های کالایی فعال در کشور را قرار داده‌ایم:
- مبتنی بر طلای زرفام آشنا
- مبتنی بر طلای زرین آگاه
- پشتوانه طلای لوتوس
- صندوق سرمایه‌گذاری زرافشان امید ایرانیان
- مبتنی بر سکه طلای کیان
- مبتنی بر سکه طلای مفید
- مبتنی بر گواهی سپرده سکه طلا کهربا
- صندوق سرمایه‌گذاری طلای سرخ نوویرا (زعفران)
- صندوق سرمایه‌گذاری گروه زعفران سحرخیز
کارمزد صندوق های سرمایه گذاری کالایی
صندوق‌های کالایی قابل معامله در بورس مثل سایر اوراق بهادار و صندوق‌های دیگر دارای کارمزد خرید و فروش هستند. این کارمزد برای خرید و از سرمایه گذار دریافت می‌شود. مقدار این کارمزد برای هر کدام از معاملات خرید و فروش 0.۰۰۱۲۵ قیمت خرید یا فروش است که شامل کارمزد کارگزار، بورس کالا، سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، مدیریت فناوری بورس تهران و حق نظارت سازمان می‌شود.
میزان ریسک خرید صندوق کالایی
صندوق کالایی ریسک‌های متفاوتی دارد. در ادامه برخی از این ریسک‌ها را آورده‌ایم:
- ریسک مرتبط با عوامل کلان اقتصادی
- ریسک نظارتی
- ریسک عملیاتی
- ریسک بازخرید
- فقدان نقدشوندگی بازار
- ریسک مدیریت غیرفعال صندوق
- خسارات وارده به کالای صندوق
- ریسک مرتبط با معامله در بازار
در کنار ریسک‌های گفته شده گاهی برخی شایعات درباره صندوق‌های کالایی شنیده می‌شود. در ادامه چند نمونه از این شایعات را نوشته‌ایم.
ارزش ریسک تجارت کالا خیلی بالاست
این شایعه تا حدی درست است، چون صندوق‌های کالایی درصد ریسک بالایی دارند، اما همچنان ریسک آن‌ها از ریسک صندوق‌های سهامی کمتر است. از طرفی مدیریت صندوقها اجازه نمی‌دهد که سرمایه گذار دچار ضررهای جبران ناپذیر شود. روند عملکرد این صندوقها در بازه‌های زمانی 6 ماهه و بیشتر نشان داده است که صندوق‌های کالایی بازده خوبی دارند.
از کجا متوجه کیفیت کالا شویم
جالب است بدانید که در صندوق کالا کاملا کیفیت کالا مشخص است. کالاهای مبادلاتی حتما باید استاندارد کیفیتی داشته باشند و تحت نظارت و بازرسی دقیق تهیه می‌شوند.
بی ثباتی بازارهای کالا
نوسان قیمت در بازار کالا مثل بازار بورس ممکن است زیاد باشد. اما باید به این نکته هم توجه داشت که کالاها با توجه به افزایش قیمت ناشی از تورم همیشه با رشد قیمت مواجه بودند و این موضوع باعث کاهش ریسک سرمایه گذاری می‌شود.
نحوه خرید صندوق سرمایه گذاری کالایی
خرید صندوق‌های کالایی مثل سایر صندوق‌های بازار و خرید سهام است. برای خرید این صندوقها باید کد بورسی داشته باشید و سپس به صورت آنلاین از طریق کارگزاری به صورت حضوری می‌توانید واحدهای سرمایه گذاری صندوق کالایی را خریداری کنید.
همانند خرید سهام شما می‌توانید به سادگی از سامانه‌های خرید کالا با جستجوی نام نماد صندوق واحدهای آن را خریداری کنید. این واحدها به نام خود خریداری شده و گواهی خرید مربوطه توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی صادر می‌شود.
در داراتو می‌توانید واحدهای مختلف صندوق‌های کالایی مختلف را خریداری کنید. همچنین در صورت استفاده از سیستم مدیریت دارایی داراتو می‌توانید ترکیبی از سبدهای مختلف کالایی و غیر کالایی داشته باشید و سود کنید.
خرید صندوق‌های سرمایه گذاری از داراتو
سخن پایانی
در این مطلب توضیح دادیم که صندوق کالایی چیست و با نحوه خرید و فروش این صندوقها آشنا شدیم. همانطور که گفته شد صندوق سرمایه گذاری کالایی نوعی صندوق سرمایه گذاری است که دارایی عمده آن مبتنی بر کالاهای گران قیمت و کشاورزی است. صندوق‌های کالایی عمر کوتاهی دارند و به نظر می‌رسد با توجه به محبوبیت بالایی که دارند، تعداد آن‌ها در بازار سرمایه روز به روز در حال افزایش است.
در داراتو می‌توانید صندوق‌های کالایی مبتنی بر طلا را به راحتی بخرید. همچنین شما می‌توانید با ثبت نام در داراتو بعد از طی کردن مرحله ریسک سنجی، براساس سطح ریسک خود بهترین ترکیب از صندوق‌های مختلف را خریداری کنید. پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با داراتو وارد صفحه طرح‌های سرمایه گذاری شوید.